Δεν είναι η πρώτη φορά και ούτε και η τελευταία που μια έρευνα για το προφίλ (ή το ανφάς) της ελληνικής κοινωνίας καταδεικνύει τον κεντρικό ρόλο της οικογένειας ή τη σημαντική θέση της θρησκείας που παραλίγο να πλασαριστεί στην τρίτη θέση πίσω από την εργασία αν δεν υπήρχε η φιλία. Αλλά ας δούμε μια διάσταση που αφορά στις αξίες που προσπαθούμε να μεταδώσουμε στα παιδιά μας.
Το σημαντικότερο είναι οι καλοί τρόποι και η αλήθεια είναι πως οι γενικοί όροι που δίνονται στις έρευνες δίνουν και τροφή για διαφορετικές ερμηνείες. Μπορεί το “καλοί τρόποι” να περιορίζεται στα “ευχαριστώ / παρακαλώ” αλλά να επεκτείνονται και στην καθημερινή ευγένεια, από το να κρατάς μια πόρτα μέχρι να βοηθήσεις έναν περαστικό, μέχρι, μέχρι… Οπως και να είναι, με ποσοστό 77,1% στις αναφορές οι καλοί τρόποι κερδίζουν την πρώτη θέση. Εκτός από καλότροπα, θέλουμε τα παιδιά μας εργατικά, με αίσθηση υπευθυνότητας, με αποφασιστικότητα και επιμονή. Αυτά θέλει η πλειονότητα, μετά στην μειονότητα περνάνε η ανοχή και ο σεβασμός προς τους άλλους, η ανεξαρτησία, η θρησκευτική πίστη (αν και τη θρησκεία την έχουμε ψηλά όπως λέγαμε πιο πριν) και λοιπές αρετές με την ανιδιοτέλεια και την καημένη τη φαντασία να περιορίζονται στις δύο τελευταίες θέσεις.
Άρα, αν θέλουμε να περιγράψουμε το γράφημα, θέλουμε τα παιδιά μας να είναι ευγενικά και εργατικά, κατά βάση για την πάρτη τους όμως και δεν έχει καμία σημασία αν η φαντασία έχει φύγει από το παράθυρο σε αναζήτηση καλύτερης τύχης. Αλήθεια, εκείνη η έρημη η εκπαίδευση και το αδερφάκι της η παιδεία, πού να βρίσκονται άραγε; Φαίνεται πως λείπουν, τουλάχιστον από το ελληνικό τμήμα της World Values Survey.
Παραδόξως οι περισσότεροι από εκείνους που μετείχαν στην έρευνα κρίνουν ως θετική εξέλιξη την τεχνολογική εξέλιξη. Βεβαίως -άντε πάλι- μπορείς να διαβάσεις με διαφορετικούς τρόπους μια έρευνα αλλά το να χαρακτηρίζεις ως θετικό πράγμα την τεχνολογική εξέλιξη ενώ στον κατάλογο των αξιών δεν βάζεις πουθενά το θέμα της γνώσης αποτελεί μια, όπως και να το κάνουμε, αναντιστοιχία.
Τέλος, η ερώτηση σχετικά με την εμπιστοσύνη στους θεσμούς δίνει επίσης τροφή για πολλαπλές ερμηνείες. Ναι, το διάγραμμα εμφανίζει τα Πανεπιστήμια να βρίσκονται στην πρώτη θέση (αν και η γνώση δεν αναφέρθηκε ως αξία, όπως λέγαμε πριν), όμως τα υψηλότερα ποσοστά -με σκούρο χρώμα στο διάγραμμα- πολύ μεγάλης εμπιστοσύνης συγκεντρώνουν μάλλον για πολλοστή φορά οι Ένοπλες Δυνάμεις και η Εκκλησία.
Αξίζει να δώσετε λίγο χρόνο να δείτε την έρευνα της World Values Survey αναλυτικά και να διαβάσετε και την ανάλυση του Στράτου Φαναρά.