Την φωτογραφία θα την έχεις δει ίσως και εκατοντάδες φορές. Ένας πατέρας, Σύρος πρόσφυγας, βαδίζει από την Ελλάδα προς τα Σκόπια μέσα στη βροχή και με το παιδί στην αγκαλιά του.
Το στιγμιότυπο, από το χέρι του Γιάννη Μπεχράκη, δοκιμάζει το ρητό για την εικόνα και τις χίλιες λέξεις. Είναι περισσότερο από χίλιες λέξεις. Δες για παράδειγμα τα παπούτσια του πατέρα. Τα κορδόνια είναι λυμένα, φυσικά και θα υπήρχε χρόνος να αφήσει το παιδί κάτω. Αν είχε ομπρέλα. Αν ήταν κάτω από ένα υπόστεγο ή ένα μπαλκόνι. Αν δεν είχε αφήσει πίσω του ό,τι είχε καταφέρει να φτιάξει για να γλιτώσεις από τον αραβικό χειμώνα του εμφυλίου στην πατρίδα του. Αν το παιδί δεν ήταν αποκαμωμένο, αν δεν έβρεχε, αν δεν υπήρχε ο πόλεμος, ίσως είχε λίγο χρόνο να σταθεί στην άκρη και να δέσει τα κορδόνια του. Ο μπαμπάς της βροχής δεν έχει όμως χρόνο.
Και το παιδί; Αγόρι ή κορίτσι αδιάφορο, έχει παραδοθεί στην αγκαλιά του πατέρα. Να είναι 5, 6 ή 7 χρονών; Κάπου εκεί; Αποκαμωμένο, βρεγμένο ως το κόκαλο όπως και ο γονιός του.
Υπάρχει κάτι που λείπει από την εικόνα; Μα βέβαια, αποσκευές. Δύο άνθρωποι σε ένα μακρύ, δύσκολο, επικίνδυνο ταξίδι με μόνα τους υπάρχοντα αυτά που φοράνε και ο ένας (για) τον άλλον.
Και το πρόσωπο του πατέρα; Ίσως η φωτογραφική μηχανή του Μπεχράκη να τον “έπιασε” τη στιγμή που του ψιθυρίζει κάτι στο αυτί, μια υπόσχεση πως το ταξίδι τελειώνει, ένα παραμύθι της Συρίας, μια παράκληση για λίγη υπομονή και θα φτάσουν σε ένα ζεστό μέρος με στεγνά ρούχα, ίσως και ένα κρεβάτι. Όμως αυτό που νομίζω πως ξεχωρίζει είναι το βλέμμα, καρφωμένο μπροστά, δεν κοιτάζει προς τον φακό, ενδεχομένως να αγνοεί την ύπαρξή του. Κοιτάζει μπροστά, δύσκολα μπορείς να σκεφτείς αυτό το βλέμμα κουρασμένο ή με απόγνωση. Τουλάχιστον όχι όσο έχει το παιδί στην αγκαλιά του. Μετά, σε εκείνο το ζεστό μέρος και τα στεγνά ρούχα που ίσως να έχει υποσχεθεί, μπορεί να βρει και αυτός τον χρόνο που χρειάζεται για να θυμηθεί τι έμεινε πίσω… Αλλά τώρα υπάρχει ένας αγώνας που πρέπει να κερδίσει. Με τον χρόνο, τη βροχή, τους γραφειοκράτες που θα βρει μπροστά του και τους άλλους που παίρνουν αποφάσεις γι’αυτόν και χιλιάδες άλλους σαν αυτόν σε στεγνά και ζεστά μέρη.
Μακάρι να έφτασε σε αυτό το μέρος και μακάρι αυτή η βροχή στην οποία τον απαθανάτισε ο Μπεχράκης να ήταν το τελευταίο του εμπόδιο. Λίγους μήνες πριν, ένας άλλος πατέρας δεν τα είχε καταφέρει.
Μακάρι αυτός να τα κατάφερε…