Είναι άγνωστο σε ποιο ακριβώς χρονικό σημείο η παρουσία των γυναικών στον χώρο των υπολογιστών και της τεχνολογίας γενικότερα άρχισε να περιορίζεται όλο και περισσότερο. Η αλήθεια είναι πως πολλές γυναίκες βρέθηκαν στην πρωτοπορία της τεχνολογίας και, ενώ πήραν τη θέση του που τους αναλογούσε στην Ιστορία, ελάχιστοι γνωρίζουν τις ίδιες ή το έργο τους.
Η επικράτηση του ισχυρού φύλου όμως έχει και ένα άλλο πολύ άβολο αποτέλεσμα – περιορίζει τις επαγγελματικές επιλογές των γυναικών και κάπου εδώ, μπαμπά, αρχίζουν τα δύσκολα αν έχεις κόρες (ή, και κόρες).
Το ποσοστό των γυναικών που εργάζονται σε θέσεις σχετικές με την επιστήμη, την τεχνολογία, τη μηχανική και τα μαθηματικά (αυτό που λέμε STEM από τα αρχικά των λέξων Science, Technology, Engineering, Mathematics και το οποίο ίσως το είδες τυπωμένο σε συσκευασίες παιχνιδιών κατά τις φετεινές αγορές σου) είναι πτωτικό. Έρευνα της Accenture στις ΗΠΑ λέει πως αν δεν γίνει κάτι, οι γυναίκες που εργάζονται σε τέτοιες θέσεις θα αντιστοιχούν μόνο στο 22% του συνολικού εργατικού δυναμικού το 2025.
Σε χώρες της Ευρώπης τα ποσοστά των γυναικών σε θέσεις STEM είναι κοντά στο 10% και κινδυνεύουν να γίνουν μονοψήφια σε ορισμένες περιπτώσεις. Η Κριστίν Λαγκάρντ, η γνωστή μας του ΔΝΤ, έχει προειδοποιήσει πως η αποξένωση των γυναικών από την τεχνολογία (και γενικότερα τον κόσμο του STEM) περιορίζει τις επαγγελματικές τους επιλογές και, κατ’ επέκταση, τις αποδοχές και τις δυνατότητες εξέλιξη της καριέρας τους. Ασχέτως όμως του τι λέει η γενική διευθύντρια του ΔΝΤ, οι γονείς φαίνεται να θεωρούν πως το STEM είναι περισσότερο ανδρική (ή αγορίστικη) και λιγότερο γυναικεία (ή κοριτσίστικη) υπόθεση. Το διάγραμμα του ΟΟΣΑ που ακολουθεί δείχνει την εκτίμηση των γονέων για το ενδεχόμενο τα παιδιά τους να ακολουθήσουν καριέρα σε επαγγέλματα που σχετίζονται με το STEM και είναι σαφές το χάσμα κυρίως στις δυτικές χώρες.
Αυτό δεν σημαίνει πως οι γονείς είναι αποθαρρυντικοί επειδή, για παράδειγμα, δεν ξέρουν οι ίδιοι από υπολογιστές.
Σχετική έρευνα της οποίας τα αποτελέσματα ανακοινώθηκαν πριν από έναν μήνα υποστηρίζει πως η άνεση των γονιών με την τεχνολογία επηρεάζει σε μικρό βαθμό τη στάση των κοριτσιών.
Η έρευνα έγινε -βέβαια- στις ΗΠΑ όπου ωστόσο διαπιστώθηκε πως τα κορίτσια μαύρων και ισπανόφωνων οικογενειών είναι εκείνα που ενθαρρύνονται περισσότερο από τους γονείς τους να μάθουν για την τεχνολογία, ίσως γιατί η τεχνολογία θεωρείται το σύγχρονο “μάθε παιδί μου γράμματα” ή, αλλιώς, το διαβατήριο που οδηγεί σε μία καλύτερη ζωή.
Ασχέτως του βαθμού εξοικείωσης του ίδιου του γονιού, τα κορίτσια φαίνεται να ενθαρρύνονται περισσότερο από τους πατεράδες για να ασχοληθούν με την τεχνολογία.
Επίσης, το ενδιαφέρον των κοριτσιών για την τεχνολογία φαίνεται να κορυφώνεται κοντά στην ηλικία των 11-12 ετών και ακολούθως μειώνεται.
Λείπουν τα “είδωλα”
Κάποιοι ερευνητές εικάζουν πως η απουσία γυναικών από την τεχνολογική σκηνή μπορεί να είναι και θέμα ινδαλμάτων. Ενα αγόρι μπορεί να θέλει να γίνει ο Steve Jobs του μέλλοντος αλλά ένα κορίτσι πιθανότατα δεν γνωρίζει την Margaret Hamilton ή την Λαίδη Ada, άρα δεν θα θέλει να γίνει σαν και αυτές. Ετσι, η σχέση της με την ψηφιακή τεχνολογία περιορίζεται κυρίως στην κατανάλωση περιεχομένου κυρίως σε πλατφόρμες streaming ή κοινωνικά δίκτυα.
Πολλές χώρες στην Ευρώπη θεωρούν πως το να μπορείς να γράψεις προγράμματα είναι εξίσου σημαντικό με την εκμάθηση ξένων γλωσσών και έχουν εντάξει σχετικά μαθήματα στο κανονικό πρόγραμμα μαθημάτων. Στην Ελλάδα το θέμα αντιμετωπίζεται ως συνήθως επιδερμικά για αγόρια και κορίτσια και τουλάχιστον σε αυτό υπάρχει μια ισότητα, αν και αδυναμίες στην εκπαιδευτική διαδικασία εντοπίζονται και σε σαφώς πιο προηγμένες χώρες όπως για παράδειγμα ο Καναδάς.
Έξω, η αναζήτηση τρόπων για την αντιμετώπιση του (νέου;) ψηφιακού χάσματος που δημιουργείται μεταξύ των δύο φύλων έχει ενταθεί. Σύμφωνα με έρευνα του πανεπιστημίου του Σάσεξ που μελέτησε παιδιά των πρώτων τάξεων του Γυμνασίου, τα κορίτσια είναι σε θέση να κάνουν καλύτερα σενάρια για παιχνίδια υπολογιστών σε σχέση με τα αγόρια.
Μία άλλη έρευνα στο Πανεπιστήμιο της Ουάσιγκτον έδειξε πως τα κορίτσια ηλικίας έξι ετών που έρχονται σε επαφή με τις βασικές έννοιες του προγραμματισμού είναι πολύ πιο πιθανό να εκδηλώσουν ζωηρότερο ενδιαφέρον στο μέλλον για τον ψηφιακό κόσμο και πώς αυτός κατασκευάζεται. Ίσως αυτό να θεωρείται δεδομένο αλλά το κλειδί είναι πώς γίνεται αυτή η επαφή. Οι ερευνητές λένε πως το σημαντικό είναι να υπάρχει ένας διασκεδαστικός τρόπος εκμάθησης που βοηθά στην ανάπτυξη δεξιοτήτων.
